Tổng quan hệ thống lọc hồ Koi đạt chuẩn

I. Tại sao hồ cá Koi phải có hệ thống lọc nước?

Nguyên nhân khiến nước hồ bẩn

• Bề mặt của hồ cá Koi khá rộng, hứng nhiều bụi hơn trong không khí, chất nhờn của cá sẽ làm tảo mau phát triển hơn, và đặc biệt phân cá koi thải ra nếu không được xử lý đúng cách thì sẽ làm hồ cá màu đục hơn, đó cũng là nguyên nhân gây bệnh cho đàn cá Koi nhà bạn.
• Ngoài môi trường lúc nào cũng có bụi bẩn sẽ rơi hoặc chảy vào hồ : Lá cây, rác, hoặc đất chảy vào hồ.

Ngoài ra còn một số nguyên nhân làm cho hồ cá koi bị đục nước và bám rêu tảo:

• Quá trình cải tạo và xử lý hồ cá Koi ngoài trời không đúng quy chuẩn. Rêu tảo dài sẽ làm mất mỹ quan cho bể, là môi trường cho vi khuẩn hại cá trú ẩn.
• Không có hệ thống lọc nước hồ cá koi, hoặc hệ thống lọc nước hồ cá koi không đúng kỹ thuật.
• Lưu lượng hút đẩy và hút mặt không đủ.
• Thiết bị lọc hoặc phụ kiện lọc không đúng chuẩn.
• Không xử lý vi sinh và các sinh vật ngay lúc đầu.
• Dùng máy bơm không đúng kỹ thuật, gây ra tác hại và tốn nhiều điện.

Như vậy, một trong những nguyên nhân khiến nước luôn bẩn, nhiều rêu tảo hại cho cá là không có hệ thống lọc. Vì vậy hệ thống lọc rất quan trọng đối với hồ cá Koi. Đồng thời việc lắp hệ thống lọc hồ cá Koi cũng cần phải làm chính xác.

Lợi ích của hệ thống lọc nước cho hồ Koi

• Làm sạch nguồn nước, tạo môi trường sống thuận lợi cho cá sinh trưởng và phát triển.
• Giữ hồ nước luôn trong sạch để đảm bảo tính thẩm mỹ chung và dễ dàng trong việc ngắm nhìn những chú cá bơi lội.
• Loại bỏ rác, bụi bẩn, lá cây, chất độc ở trên bề mặt nước.
• Hút các cặn bẩn, thức ăn dư thừa lắng đọng ở đáy hồ.
• Tiết kiệm thời gian vệ sinh và chi phí khi cải tạo hồ cá.

II. Hệ thống lọc tiêu chuẩn

Bộ phận hút

Đây là bộ phận giúp làm sạch nước ở khu vực bề mặt và ở đáy hồ. Chúng gồm 2 bộ phận nhỏ là hút đáy và hút mặt.

• Hút đáy: Được đặt ở điểm sâu nhất của hồ chính và nối thông với một bể chứa (ngăn lắng). Cần nghiên cứu kĩ diện tích hồ, điểm đặt và kích thước hút đáy để hiệu quả đạt tối đa. Ví dụ: Hút đáy 8 cm sẽ làm sạch đáy trong phạn vi bán kính 1,2m và dung tích hồ 550 lít. Còn hút đáy 10 cm có thể làm sạch đáy trong phạn vi bán kính 1,8m và dung tích hồ 950 lít. Thông thường khi làm hồ, sẽ thường sử dụng ống PVC 90 để đặt trong đáy đổ bê tông. Ống PVC 90 sẽ đủ rộng để hút được chất bẩn, và cũng vừa trong kích thước để đáy. Tuỳ theo thể tích bể và diện tích đáy để tính số lượng hút đáy và vị trí đặt hút đáy.

• Hút mặt: có nhiệm vụ hút nước trên bề mặt của hồ cá. Bộ phận này giúp thu thập các vật thể nhẹ trôi nổi trên bề mặt như: lá khô, cỏ, phấn hoa… Ngoài ra, hút mặt còn làm sạch được các váng nổi, làm tăng khả năng trao đổi oxy trên bề mặt và phân tán vào nguồn nước.

Đây cũng là một bộ phận hỗ trợ chống tràn. Vị trí miệng hút sẽ là mực nước hồ có thể dâng lên cao nhất. Đây cũng sẽ là mực nước tính toán chuẩn của hồ cá. Cần tính toán thiết kế mực nước cẩn thận để đặt hút mặt đạt hiệu quả chống tràn tối đa.

Bộ phận thổi luồng

Là một hệ thống đẩy nước để tạo dòng. Các dòng nước được tạo bởi hệ thống này có các công dụng:

• Tạo môi trường có nồng độ oxy ổn định giúp cá koi dễ thở hơn
• Thổi đáy: đẩy các cặn bẩn, chất thải về hút đáy. Hỗ trợ tăng hiệu quả của hút đáy.
• Thổi mặt: đẩy các cặn nổi về vị trí đặt hút mặt.
• Hòa tan các chất dinh dưỡng khác vào trong nước hoặc thuốc chữa bệnh cho cá (tùy trường hợp).
• Tạo thói quen di chuyển và điểm đậu của cá để có thể dễ dàng ngắm nhìn đàn cá tại một số vị trí.
• Đẩy nước lên thác nước tạo dòng chảy từ trên xuống (nếu có)

Bộ phận lọc

Đây là bộ phận quan trọng nhất giúp làm sạch hoàn toàn tạp chất và loại bỏ các chất bẩn. Cá koi là một loài cá ưa sạch sẽ và đòi hỏi môi trường sống có chất lượng cao. Do đó lọc nước phải đúng cách. Bộ phận lọc có thể phân chia thành 3 kiểu cơ bản:

• Lọc cơ học (lọc thô): sử dụng các loại vật liệu lọc cơ bản như: bông, chổi lọc, bùi nhùi… để làm sạch nguồn nước. Các này sẽ làm trong nước về mặt thị giác và không làm thay đổi về tính chất hóa học. Nước được dẫn vào bộ lọc, cặn bẩn được giữ lại ở các vật liệu và nước trong chảy quay lại hồ. Cách làm này rất đơn giản và tiện lợi.
• Lọc hóa học: sử dụng cách này để loại lọc và loại bỏ mùi, màu và hợp chất hóa học có trong nước. Các vật liệu được sử dụng phổ biến là: matrix, than hoạt tính, cát mangan, cát thạch anh… Nước sau khi được sử lý sơ bộ sẽ đi qua bộ phận lọc hóa học để loại bỏ thêm các kim loại nặng, các chất độc mà hệ thống lọc thô không xử lý được.

• Lọc sinh học: là cách nuôi dưỡng và sản sinh ra các vi khuẩn có lợi để giảm các độc tố có trong nước. Cách này được sử dụng lâu đời bằng cách trồng các loại cây thủy sinh như sen, súng… Đây là cách tự nhiên sử dụng cho những hồ cá lớn, vừa che nắng, cung cấp oxy và tạo hệ sinh thái đẹp mắt. Ngoài ra có thể sử dụng các loại vật liệu hiện đại mới như: sứ lọc, bóng nhựa, hạt Kaldnes… 

Bộ phận xả

Bao gồm xả cặn ngăn lắng và xả cạn hồ nước.

• Xả cặn: Nước qua hút đáy được chảy vào một bể chứa (ngăn lắng). Tại đây các chất thải thô và cặn bẩn sẽ được lắng xuống, nước sẽ được lọc sơ bộ và chuyển sang ngăn tiếp theo. Khi các chất thải ở ngăn lắng đã đầy thì cần qua một ống xả để đẩy hết các cặn ra ngoài.
• Xả cạn hồ nước: là bộ phần hút hoàn bộ nước trong hồ ra ngoài để định kỳ vệ sinh tổng thể hồ cá hoặc sửa chữa các hư hại liên quan đến kết cấu.

III. Nguyên tắc hoạt động của hệ thống lọc

Lọc hồ cá koi có nhiệm vụ chính làm sạch nước trong hồ nuôi cá koi. Việc này đảm bảo trạng thái nước không có cặn bẩn, vẩn đục, hạn chế tối đa rêu phát triển và không có mùi sau thời gian dài sử dụng. Vậy hệ thống này vận hành như thế nào?

Thông thường sẽ trải qua 3 giai đoạn.

Giai đoạn 1: Hút nước và lọc thô

Nước trên mặt hồ và các loại cặn bẩn ở đáy sẽ được hút qua 2 bộ phận là hút mặt và hút đáy; qua đường ống và chuyển tới ngăn lắng. Một phần rác, các chất thải trên bề mặt cũng đã được giữ lại ở bộ phận chắn rác ở hút mặt. Ngăn lắng sẽ có nhiệm vụ chủ yếu là lắng lọc lại cặn bẩn và chất thải của cá ở khu vực đáy hồ.

Tại ngăn này, nước sẽ đi qua hệ thống lọc thô gồm chổi lọc, bùi nhùi… Một phần chất thải được giữ lại bởi vật liệu lọc và một phần sẽ lắng xuống đáy của bể chứa. Chất thải ở đáy ngăn lọc thô sẽ được đưa ra ngoài bởi bộ phận xả đáy. Nước được lọc sơ bộ sẽ tiếp tục chuyển sang giai đoạn 2.

Giai đoạn 2: Lọc tinh

Qua quá trình lọc thô thì các tạp chất lớn, cặn bẩn cơ bản đã được giữ lại. Tuy nhiên các thành phần như: nhớt cá, chất thải của cá hòa tan trong nước, một số chất độc… sẽ không thể bị loại bỏ. Ở giai đoạn này sẽ có các vật liệu lọc tinh như: Gốm lọc (sứ lọc), hoặc nham thạch.

Quá trình hoạt động ở ngăn này là sử dụng vi sinh vật có lợi phân hủy các chất hữu cơ có kích thước nhỏ còn sót lại trong quá trình lọc thô. Kết thúc giai đoạn, về cơ bản nước đã được làm sạch khoảng 70-80%.

Giai đoạn 3: Kết thúc quá trình lọc, đẩy nước sạch về hồ

Trước khi nước sạch hoàn toàn được đẩy trở lại hồ chính thì sẽ được đi qua buồng chưa than hoạt tính để loại bỏ các chất độc còn sót lại. Cuối cùng, máy bơm sẽ có nhiệm vụ hút nước sạch từ bể lọc và đẩy về hồ chính theo 4 hướng:

• Đẩy tạo dòng dưới đáy để luân chuyển và đẩy các chất cặn ở những góc xa về gần vị trí của hút đáy.
• Đẩy trên bề mặt tạo các dòng nước đưa rác và chất thải nhẹ nổi trên bề mặt về vị trí của hút mặt.
• Thổi luồng tạo hướng bơi và điểm đậu cho cá koi. Nếu bạn muốn định hướng bơi của đàn cá và tạo ra những điểm đậu cá để ngắm nhìn chúng dễ dàng hơn thì hãy điều chỉnh tạo dòng hợp lý
• Đẩy lên thác nước (nếu có). Một số hồ cá koi được các gia chủ kết hợp thi công hòn non bộ với thác nước ở trên. Tiếng nước chảy róc rách nghe cũng thật vui tai. Và việc nước chảy từ trên thác xuống sẽ đẩy thêm được oxy vào trong nước. Điều này rất có lợi để cá koi có thể hô hấp dễ dàng.

Các vật liệu lọc phổ biến hiện nay

Bùi nhùi ( Jmax )

Bùi nhùi được đánh giá là một trong những loại vật liệu lọc hồ cá rất tốt, bởi bùi nhùi bền, nhẹ, dễ đặt ở nhiều vị trí khác nhau và không bị ăn mòn theo thời gian. Ngoài ra còn có cá tác dụng:

• Tăng khả năng trao đổi chất, khử chất độc có hại cho cá
• Làm giảm nồng độ kim loại nặng có trong nước
• Bổ sung một số khoáng chất có lợi cho cá

Than hoạt tính

Sử dụng than hoạt tính lọc nước hồ cá đang dần trở nên phổ biển trong giới nghệ nhân nuôi cá, những người mới chơi cá cảnh và cả những chủ hồ nuôi cá thương mại. Việc sử dụng bộ lọc kết hợp với than hoạt tính có tác dụng rất tốt trong việc loại bỏ tạp chất độc hại trong nước giúp cá phát triển một cách khỏe mạnh mà lại rất tiết kiệm thời gian.

Than hoạt tính là một dạng carbon được hoạt hóa ở nhiệt độ rất cao, cấu trúc xơ rỗng, diện tích bề mặt tiếp xúc lớn nên có khả năng hấp phụ cực kì tốt với tạp chất, bụi bẩn. Hơn nữa, nguyên liệu để sản xuất than hoạt tính cũng được làm từ những nguyên liệu sẵn có trong tự nhiên, không có hóa chất độc hại nên cực kì an toàn cho cá và vật nuôi.

Nham thạch

Đá nham thạch là những viên đá nhỏ được thả dưới bể cá cảnh. Chúng kết hợp với ánh đèn tạo hiệu ứng ánh sáng đẹp cho bể cá. Đá nham thạch có bề mặt sần sùi, nhiều hình thù và kích thước khác nhau. Trong đó loại thường được dùng cho hồ cá, bể cá là nham thạch trung – những viên có kích thước nắm vừa lòng bàn tay (khoảng từ 3 – 6cm). Các viên nham thạch to hơn 6cm cũng thường được dùng trong hồ cá để vừa làm sạch hồ, vừa góp phần tạo bố cục đẹp. Bạn có thể quan sát thấy những lỗ nhỏ liti trên bề mặt viên đá.

San hô lọc

• Loại này có rất nhiều chất vôi (CaCO3) chính vì thế nó làm tăng độ PH cho nước. Rất tốt cho các loại hải sản như cua, tôm, cá biển vì những loài này thường sống trong môi trường có độ PH cao.
• Trong hệ thống lọc bể cá, thùng nhựa đựng hải sản thì san hô thường được đặt ở ngăn thứ hai nơi cư ngụ của vi sinh vật có lợi bám trên bề mặt của san hô để phân hủy các chất hữu cơ mà ngăn lọc thô không lọc được như nhớt cá, các chất thải hòa tan từ phân cá ra ngoài môi trường.

Thanh sứ hoa mai

• Là chỗ trú ngụ và phát triển vi sinh vật không kém các sản phẩm trên, đem lại ích rất lớn cho bể cá và hồ thủy sinh nhờ hàng triệu lỗ nhỏ li ti trên bề mặt thân sứ.
• Không làm tăng độ pH cho hồ, kiểm soát sự tăng trưởng của tảo, diệt trừ vi khuẩn có hại và không chứa các bột tạp chất như nham thạch.
• Chỉ cần rửa 1-2 lần là có thể sử dụng ngay vì vốn dĩ đã sạch.

Chổi lọc

Chổi lọc là vật liệu lọc nước không thể thiếu trong hồ cá koi. Nhìn bên ngoài, chổi lọc rất giống chổi nhựa thông thường. Tuy nhiên, nó được làm 100% từ cước chuyên dụng. Nó được sử dụng chủ yếu trong các hồ nuôi cá koi hay chậu nuôi cá koi. Với giá rẻ, dễ sử dụng, lắp đặt, hiệu quả cao, nó được nhiều người lựa chọn.

Với hệ thống lọc nước hồ koi, phân cá, thức ăn dư thừa và các chất cặn bẩn dưới đáy hồ được hút qua ống hút đáy, chuyển đến bể lọc có chứa các loại chổi lọc. Lúc này chổi lọc có tác dụng lọc những chất cặn bẩn lớn. Sau đó, nước sẽ được lọc tinh bằng sứ lọc, nham thạch… và lọc hóa học.

Chổi lọc được thiết kế như là một loại vật liệu lọc mechanic. Nó có tác dụng loại bỏ các chất thải lơ lửng trong nước và cũng như là một phương tiện lọc sinh học, làm giá thể dính bám cho vi sinh trú ẩn.

Các lỗi phổ biến khi thiết kế hệ thống lọc hồ cá koi

Vấn đề lắp thiết bị hút mặt

Đã có nhiều công trình thi công hồ cá Koi gặp phải lỗi trong việc lắp đặt các thiết bị hút mặt. Các nhân viên đặt quá gần với dòng chảy khiến cho hệ thống không thu được rác, chất thải trên bề mặt nước. Nếu lắp đặt quá xa đáy hồ cũng sẽ khiến cho thiết bị không đảm bảo được lực hút.

Vấn đề lắp thiết bị hút đáy

Thiết bị hút đáy không nên đặt gần tại những nơi xuất hiện dòng chảy. Bạn nên tìm vị trí phù hợp nhất so với tổng dung tích của cả hồ nước. Có như vậy mới có thể đảm bảo hút được đầy đủ nước cũng như chất bẩn tại ngăn lọc thô.

Vấn đề lắp thiết bị tạo dòng chảy

Thiết kế lọc cho hồ cá Koi cũng thường dễ gặp sai lầm khi tạo dòng cho hồ nước. Hệ thống tạo dòng cần được thiết kế song song trên mặt nước với mặt đáy để có thể đẩy được chất cặn bẩn tới ống hút. Đảm bảo chất lượng nguồn nước cho chú cá sinh sống.

Vấn đề lắp thiết bị máy bơm

Đường ống sẽ ảnh hưởng rất lớn tới việc máy bơm của hồ có hiệu quả hay không. Nếu như không đảm bảo được sự chính xác của đường ống, môi trường nước sẽ bị ảnh hưởng và không đảm bảo được chất lượng cũng như điều kiện giúp cá phát triển một cách khỏe mạnh nhất.

Trên đây là những thông tin về việc thiết kế lọc cho hồ cá Koi. Hy vọng đây sẽ là những thông tin bổ ích phần nào giải đáp những thắc giúp bạn trong vấn đề thiết kế lọc hiệu quả. Để đảm bảo được việc thiết kế hồ cá đạt chuẩn, giúp các chú cá có được môi trường sống đảm bảo. Các bạn nên tìm hiểu thật kỹ trước khi xây dựng hệ thống lọc để chủ động hơn trong quá trình xây dựng.